Het dagelijks spoelen van de neus en neusholten met een isotone zoutoplossing is een eenvoudige gewoonte die onze bovenste luchtwegen in topconditie houden.
Al in de oudheid kende men in onze contreien het nut van het opsnuiven van zout water ter verlichting van o.a. verkoudheid, griep, hoofdpijn en oorpijn. Helaas is dit gebruik in onze moderne tijd uit de gratie gevallen. In Ayurveda en yoga tradities zijn neusspoelingen wel een verankerd onderdeel van de dagelijkse hygiëne gebleven. Gekend als Jala Neti (Jala = water en Neti = reinigen) wordt dit gebruik in het Verre Oosten al eeuwen toegepast om neus, keel en oren te reinigen en gezond te houden. Jala Neti is in bv. India dan ook zo gewoon als tandenpoetsen.
Voor velen lijkt het spoelen van de neus met water een duivels karwei dat pijnlijk en lastig is, zonder duidelijke voordelen. Vooral onze schoolherinneringen aan de zwembeurten met het obligatoire ‘chloorwater-in-de-neus’ zijn hier wellicht de grootste advocaat des duivels.
Echter, het tegendeel is waar: met het juiste materiaal, een beetje uitleg en wat oefening is Jala Neti een middel voor gezonde luchtwegen.
De toepassing is simpel, door middel van een netipot (i.e. een speciaal waterkannetje) brengt men een isotone, lichaamswarme zoutoplossing in de neus. Hierdoor worden de bovenste luchtwegen gereinigd en bevochtigd.Als de temperatuur van het water goed is, het juiste zout gebruikt wordt en je de techniek een beetje begrijpt, dan voel je helemaal geen irriterende of pijnlijke sensatie in je neus.
Men heeft de keuze tussen twee technieken: de zijdelingse en de achterwaartse.
De neus is een complex apparaat dat de ingeademde lucht filtert, verwarmt en bevochtigt; hierdoor worden de longen beschermd en infecties voorkomen.
Daarenboven is ruiken is een essentieel onderdeel voor een goede relatie met onze omgeving, o.a. helpt het onze eetlust te stimuleren, kunnen we lekker genieten van heerlijke geuren (cfr. aromatherapie) en worden we gewaarschuwd voor mogelijk gevaar (brandgeur, ontbindingsgeur...). Daarom is een goed werkende neus van kapitaal belang voor onze gezondheid.
In de ingang van de neus zitten neusharen die voorkomen dat grotere, schadelijke deeltjes in de longen terechtkomen. De neus gaat over in de neusholte, die van het aangezichtsvlak tot achter in de keel doorloopt. Links en rechts in de neusholte bevinden zich symmetrisch drie dunne, met slijmvlies beklede botplaten die het inwendige oppervlak van de neusholte sterk vergroten.
Deze plooien vangen de kleinere deeltjes op die nog in de ingeademde lucht aanwezig zijn. Ze zijn goed doorbloed en verwarmen zo de ingeademde lucht. Ze creëren ook een turbulentie in de luchtstroom die ervoor zorgt dat geurstoffen naar het reukslijmvlies dat zich bovenin de neusholte bevindt (onder de schedelbasis, tussen de oogkassen) worden getransporteerd.
De linker- en rechterneusholte zijn van elkaar gescheiden door het neustussenschot; dit bestaat uit vooraan kraakbeen en achteraan bot. Ook in het slijmvlies van het tussenschot lopen veel haarbloedvaatjes.
Neusslijmvlies of mucus, dat het grootste deel van de bovenste luchtwegen bekleed, is een belangrijk onderdeel van de goede werking van de neus. Het vangt partikeltjes en ziektekiemen en bevochtigt de ingeademde lucht. Een gezonde neus zorgt voor zelfreiniging van de mucuslaag, i.e. het gevangen vuil wordt verwijderd door het in te slikken en/of door niezen (of de neus te snuiten). Wanneer de neusinhoud te slijmerig (te hard) of te waterig is, dan is het onmogelijk om de vijandige deeltjes en micro-organismen effectief uit het lichaam te transporteren. De neus wordt dan een ideale broedkamer: bacteriën en virussen kunnen zich explosief vermeerderen en zo infecties van luchtwegen en longen veroorzaken.
Door regelmatig de neus te spoelen stimuleert en ondersteunt men dus de natuurlijke werking van de neus.
De zelfregulerende werking van de neus wordt door neusspoelingen in goede conditie gehouden. Daarnaast bevordert neusspoelen het gevoel van lichamelijke en geestelijke welzijn. Preventie is hier het sleutelwoord: hoe regelmatiger men spoelt, des te stabieler en duurzamer de gunstige effecten. Regelmatig spoelen werkt beter dan onregelmatig want ook het gezonde slijmvlies bevat nog vele bacteriën en vuildeeltjes.
Recent wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat door regelmatig Jala Neti toe te passen de gezondheidstoestand van de luchtwegen gevoelig verbeterd wordt.
Bij een verstopte neus en bij sterke slijmafscheiding kan het neusspoelen een onmiddellijke verlichting geven zonder anticongestieve neusdruppels of sprays en dit zonder enige nefaste bijwerkingen. De neusholten worden grondig gespoeld en de slijmvliezen bevochtigd waardoor hun zelfreinigend vermogen wordt versterkt.
Bij dagelijks gebruik merkt men al binnen de week een effectieve en duurzame verbetering.
Dagelijks spoelen verlicht ook hooikoorts; symptomen zoals niezen, lopende neus en waterige ogen verminderen sterk in ernst. Dat komt doordat allergenen (stuifmeel, schimmels en stof) die ontsteking van de slijmvliezen veroorzaken vlugger en gemakkelijker worden weggespoeld.
Naast de hygiëne van de neuswegen zijn de andere, aan de neus en keel verbonden zintuigen, ogen en oren, ook gediend met een regelmatige neusspoeling.
Opmerking:
Wondermiddelen bestaan niet! Zelfs frequente neusspoelingen kunnen niet garanderen dat men nooit meer last zal hebben van allergieën of virusinfecties.
Neusspoelingen zijn ook geen vervanging voor medicatie tegen ernstige aandoeningen; bij twijfel raadpleeg steeds uw huisarts of behandelende geneesheer.
De voordelen even op een rijtje:
Er zijn geen nadelige bijwerkingen van het spoelen met een lauwe, isotone zoutoplossing bekend. Echter, men kan beter niet spoelen bij volgende factoren:
Personen onder dokter’s toezicht voor neus-keel-oor problemen zijn geadviseerd voorafgaandelijk contact op te nemen met hun arts.
Voor een neusspoeling heeft men slecht een paar basismaterialen nodig:
De netipot lijkt op een klein theekannetje. De eigenschappen van netipotten zijn:
Handige inhoudsmaat
Nadeel:
Porselein is breekbaar. Respect voor de pot is nodig, ermee ruw omspringen is uitgesloten.
Zeker te vermijden zijn:
Gevuld zijn (te) zwaar en onhandig en omdat het langer duurt eer ze leeg zijn, koelt de vloeistof te snel af;
Met te weinig volume kan men geen voldoende spoeling in 1 beurt krijgen; daarnaast verliest men tijd om steeds weer een nieuwe oplossing aan te moeten maken;
Tweedehandse items - goedkoop is niet altijd de beste koop!
Vooral om hygiënische redenen koop je beter geen 2dehands netipot;
Plastic is absoluut te vermijden om verschillende redenen, de belangrijkste dat in dit materiaal er vrij snel kleine krassen ontstaan die niet altijd dadelijk zichtbaar zijn. In die krassen groeien vrij snel bacteriën, wat de hygiëne van de pot onderuithaalt.
Om hygiënische en praktische redenen gebruik men best een persoonlijke, speciaal voor Jala neti ontworpen netipot. Net zoals bij een tandenborstel is het gemeenschappelijke gebruik van een netipot niet aanbevolen.
Het zout, meerbepaald de zoutoplossing, is wellicht het belangrijkste onderdeel van een goede neusspoeling.
Om de neus het minst te belasten maakt men best een isotone zoutoplossing.
Een isotone of fysiologische zoutoplossing is een oplossing van 0,9 % (9 gram per liter) zout in water, zodat de osmotische waarde van de verkregen oplossing overeenkomt met die van de lichaamsweefsels. Een gemakkelijke referentie is dat een isotone zoutoplossing hetzelfde smaakt als een traan.
Heb je al wat meer ervaring met Jala neti, dan kan je gerust wat experimenteren met de zoutoplossing. Meer zout geeft een hogere osmose wat maakt dat vocht in de gezwollen delen van de neus sterker aangetrokken worden door de zoutoplossing.
Naast de osmotische werking heeft zout ook het voordeel dat het het water zacht maakt; vooral leidingwater kan veel kalk bevatten en dit water kan dan zonder zouttoevoeging als hard en irriterend ervaren worden.
Geschikte zouten zijn o.a.: himalaya zout (voor beginners zeer aangeraden), natuurlijk zeezout, Meinebase zout. Keukenzout is eerder af te raden omdat dit te sterk kan reageren met de gevoelige lichaamweefsels.
Er zijn geen bijzondere vereisten voor het water enkel dat het warm, zuiver en drinkbaar moet zijn; leidingwater is perfect bruikbaar mits toevoeging van zout.
De ideale temperatuur van het water is 38-39 °C, zijnde iets hoger dan onze eigen lichaamstemperatuur. Vloeistoffen op lichaamstemperatuur kunnen soms als ‘te koud’ ervaren worden, vooral in een gevoelig lichaamsdeel als de neus. Koude vloeistof in de neus geeft onmiddellijk een irriterend gevoel en kan de neus zelfs volledig blokkeren. Een graadje meer zorgt voor een comfortabele warmte waarbij de neus zich lekker kan ontspannen.
Ga echter nooit te hoog in temperatuur; kans bestaat dat je dan je neus verschroeit met ernstige consequenties tot gevolg!
Spoel het kannetje eerst met zuiver, warm water; een vooraf opgewarmd kannetje zorgt dat de zoutoplossing niet te snel afkoelt tijdens de sessie.
Bij de zijdelingse methode loopt de spoeling van neusgat naar neusgat. Het hoofd wordt zijwaarts gekanteld. Hoewel perfect op zich, wordt deze techniek vaak gebruikt als voorbereiding op de achterwaartse.
De achterwaartse methode is een meer geavanceerde techniek, genaamd Vyutkrama Kapalabhati, Sanskriet voor ‘het laten brullen van de sinus’. Hier laat men de vloeistof van de neus tot achter in de keel stromen. Omdat de Vyutkrama Kapalabhati meer krachtiger is dan de zijdelingse methode, heeft ze een weldadig effect op o.a. sinusitis, hoofdpijn, snurken en andere KNO-problemen. Zie foto hieronder.
Deze tekst is met dank overgenomen van www.midgaard.be .